©PZC 15-01-2003
Zendamateurs terug bij Zeelandia

door Ali Pankow

ZIERIKZEE   In de ochtend van dinsdag 3 februari 1953 belden zij aan bij het woonhuis van toenmalig directeur M. Doeleman van de Koninklijke Zeelandia in de Poststraat in Zierikzee: drie radiozendamateurs uit Friesland J. Calsbeek, E. de Haan en J. Groot, samen met J. Zuurbier uit Dordrecht die zich tijdens de tocht naar het rampgebied bij hen had aangesloten. Hun verzoek was een kleine ruimte in het bedrijf aan de overkant om als vrijwilligers een specifieke bijdrage te leveren aan de dringend vereiste communicatie tijdens die bizarre situatie na de watersnoodramp.

Nu, vijftig jaar na dato, zullen jonge Friese radiozendamateurs die tijd doen herleven. Als eerbetoon aan wijlen hun voorgangers, van wie ze ooit nog les kregen voor het behalen van hun zendvergunningen, wordt in het weekend van 1 en 2 februari een bijzondere bijdrage geleverd aan de rampherdenking. Zij zullen in scène zetten hoe Calsbeek, De Haan, Groot en Zuurbier hier destijds actief waren met in  en uitgaande berichten ten behoeve van onder meer evacuaties en droppings van hulpgoederen.
Doeleman stelde op die derde februari in 1953 spontaan zijn kantoor op de eerste verdieping beschikbaar. De 35 meter hoge schoorsteen op het dak van de fabriek voor bakkerijgrondstoffen bood bovendien een uitstekende plek voor de antenne van de radiozendamateurs. Binnen een kwartier was de zogeheten veertig meterstraler bevestigd, werd contact gelegd met de hoofdpost en startten de vrijwilligers hun werk. Zij deden met twee man om beurten dienst, zodat zij onafgebroken op hun post konden blijven.
Toen wisten ze ook dat ze er goed aan hadden gedaan halsoverkop uit Leeuwarden te vertrekken in een vierpersoons Volvo met al hun apparatuur. ’s Zondags hadden ze machteloos rondgelopen toen de eerste rampberichten op de tachtig meterband binnenkwamen. De werkelijke situatie in Zuidwest Nederland konden zij niet inschatten, maar hun intuïtie stuurde hen hierheen. Het eerste reisdoel was Hilversum. Van daaruit werden ze naar Den Haag en vervolgens naar Rotterdam gedirigeerd. Daar troffen zij medewerker Franken van het ministerie van Binnenlandse Zaken. Hij was belast met de evacuatie van Schouwen Duiveland en zat als het ware op de radiozendamateurs te wachten. Franken regelde dat zij de volgende ochtend om zeven uur vanuit Dordrecht met een kleine boot, de Lloyd Mail, naar Zierikzee konden vertrekken. Zuurbier sloot zich daar bij hen aan.

Dijkgaten
Bij Zijpe en onder de wal van Schouwen Duiveland keken ze door de gapende dijkgaten tot ver in de polders en daar werd hen de ernst van de situatie duidelijk. Net voor Zierikzee werd hun schip gepasseerd door een boot van de Koninklijke Marechaussee met aan boord prinses Wilhelmina, die op de voorplecht stond. Het staat allemaal opgetekend in een uitgebreid verslag dat de drie Friezen maakten over hun tocht naar en verblijf van ruim een week in Zierikzee. In het kantoor van Doeleman maakten zij kennis met twee zendamateurs hier ter plaatse, Hosveld en Koopman. Zij hadden het op maandag 2 februari bij Radio Weltevreden op de Appelmarkt al klaargespeeld om met primitieve middelen contact te maken in het Zeeuwse net. De zender die zij toen gegebruikten, is nu nog te zien in het Zierikzeese gemeentemuseum. De jongere generatie Friese radiozendamateurs zitten tijdens de herdenking op 1 en 2 februari in hetzelfde kantoor van Zeelandia als hun voorgangers vijftig jaar geleden. De hoge schoorsteen is verdwenen, maar de zender kan wel alsnog hoog op het dak worden geplaatst. De inrichting maakt onderdeel uit van de grote herdenking van de landelijke verenigingen Veron en VRZA. Leo Unlandt en Michel Bleijenberg uit Vlissingen namen anderhalf jaar geleden daartoe al het initiatief. Op twaalf locaties in Zuidwest Nederland worden in het herdenkingsweekend noodstations ingericht. Op Schouwen Duiveland gebeurt dat, naast de vestiging bij Zeelandia, ook tegenover het watersnoodmuseum bij Ouwerkerk in twee tenten van de genie uit Vught. Verder zijn er op die dagen tijdelijke zendlocaties ingericht onder meer op Neeltje Jans, Oude Tonge, Stellendam, Wilhelminadorp en Terneuzen.